برای کنترل گسترش ویروس کرونا و حتی پس از ساخت واکسن و واکسیناسیون همگانی، همچنان باید برای محافظت از خود ماسک بزنیم.
دکتر مارک کورتپیتر، پزشک و متخصص ایمنی زیستی که در جریان مبارزه با اپیدمی‌های متعدد نقش داشته است، در گزارشی در مورد پنج دلیل که چرا پس از ساخت واکسن کووید ۱۹، زدن ماسک همچنان به‌عنوان یک ابزار مهم پیشگیری از عفونت ادامه خواهد یافت، صحبت می‌کند.
تاکنون تحقیقات متعددی در تأیید مزایای استفاده از ماسک برای کاهش انتقال ویروس کرونا انجام شده است. اما سؤالی که مطرح میشود این است که تا چه زمانی باید ماسک بزنیم؟ آیا بعد از دستیابی به واکسن کووید ۱۹ می‌توانیم ماسک‌های خود را کنار بگذاریم؟
دکتر کورتپیتر می‌گوید: «پاسخ کوتاه این است که به این زودی قرار نیست ماسک‌هایمان را کنار بگذاریم؛ خصوصاً با کاهش دما که باعث میشود اغلب مردم زمان خود را در فضای بسته بگذرانند، استفاده از ماسک همچنان مهم است.»
اکنون ما چشم‌به‌راه واکسن‌های در حال ساخت در آینده نزدیک هستیم؛ اما دلایل متعددی وجود دارد که حتی پس از واکسیناسیون، باید ماسک بزنیم. در ادامه به بررسی این دلایل می‌پردازیم:
ممکن است فرایند واکسیناسیون ماه‌ها به طول انجامد
حتی اگر یک یا چند واکسن ایمنی‌بخش با کارایی بالا تولید شود، واکسیناسیون همگانی فرایندی است که یک‌شبه اتفاق نخواهد افتاد. برخی از واکسن‌ها به شرایط دمایی خاصی در حین حمل و نگهداری تا رسیدن به مصرف‌کننده نیاز دارند که به آن زنجیره سرما گفته میشود. گاهی برخی از واکسن‌ها باید در دمای ۸۰- درجه سانتی‌گراد به‌صورت منجمد نگهداری شوند. این امر چالش‌های مهمی برای دستیابی به واکسیناسیون همگانی ایجاد می‌کند؛ اگر شرایط دمایی واکسن‌ها به‌درستی حفظ نشود، ممکن است واکسن‌ها اثربخشی خود را از دست بدهند.
نمی‌دانید چه کسی مورد واکسیناسیون قرار گرفته و چه کسی واکسن نزده است
واکسیناسیون هم‌زمان همه افراد غیر ممکن است. افراد در گروه‌های پرخطر در فرایند واکسیناسیون نسبت به دیگران اولویت دارند؛ بهطوریکه حتی اگر می‌خواهید واکسن بزنید، ممکن است بلافاصله نتوانید این کار را انجام دهید؛ زیرا این فرایند بر اساس اولویت بین افراد جامعه انجام میشود. از سویی، افراد دیگر در جامعه ممکن است دارای شرایط و مشکلات پزشکی باشند که مانع از واکسیناسیون آنها میشود. علاوه بر این، بخش بزرگی از افراد همچنان در انجام واکسیناسیون تردید دارند؛ بنابراین برخی ممکن است از واکسیناسیون خودداری کنند.
برخی از واکسن‌ها ممکن است به یک یا چند تقویتکننده نیاز داشته باشند تا حداکثر ایمنی را ایجاد کنند؛ به این معنی که شما باید بعد از مدت‌زمان مشخص، یک بار دیگر تزریق واکسن را انجام دهید. اما نمی‌دانید افراد جامعه در کدام مرحله از واکسیناسیون قرار دارند و تا چه حد ایمنی یافته‌اند. بنابراین هنوز هم باید درکنار دیگران از خود محافظت کنید.
ما از تأثیر و کارایی واکسن‌ها اطلاع نداریم
با توجه به سن و شرایط سلامتی هر فرد، برخی از واکسن‌ها ممکن است سطح ایمنی متفاوتی ایجاد کنند. سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرده است که حداقل اثربخشی واکسن مورد تأیید ۵۰ درصد خواهد بود. واکسنی که فقط ۵۰ درصد اثربخشی داشته باشد، به این معنی است که فقط نیمی از کسانی که این واکسن را دریافت می‌کنند، کاملا از بیماری محافظت می‌شوند. این خبر خوبی نیست و دامنه واقعی اثربخشی در شرایط واقعی می‌تواند بیشتر یا کمتر از ۵۰ درصد باشد. اگر فقط نیمی از جمعیت واکسینه شوند و اگر واکسن فقط در نیمی از آنها ایمنی ایجاد کند، از هر چهار نفر اطراف شما سه نفر از این بیماری محافظت نمی‌شود و شما ممکن است یکی از آنها باشید. بنابراین نمی‌دانید آیا شما یا کسی که با او ارتباط برقرار می‌کنید، واقعاً نسبت به این عفونت ایمنی دارد یا خیر.
ما هنوز به‌طور دقیق نمی‌دانیم محافظت واکسن چگونه خواهد بود. در حالت ایده‌آل، واکسن‌ها محافظت کامل در برابر بیماری ایجاد می‌کنند و فرد را از هرگونه خطر انتقال ویروس در امان نگه می‌دارند. علاوه براین، واکسن‌ها همچنین می‌توانند طیف وسیعی از محافظت در برابر بیماری فراهم کنند یا فقط تا حدی احتمال ورود عفونت به بدن ما را کاهش دهند. بنابراین تا زمانی که به شناخت کافی از عملکرد واکسن دست پیدا کنیم باید محتاط باشیم. عفونت در افراد بدون علائم بیماری می‌تواند منجر به گسترش ویروس شود؛ بنابراین پس از واکسیناسیون، احتمال انتقال عفونت همچنان وجود دارد.
مدت‌زمان ایجاد ایمنی توسط واکسن مشخص نیست
ازآنجاکه واکسن‌های متعددی به‌سرعت در حال ساخت هستند، هیچ اطلاعاتی در مورد مدت‌زمان ایجاد محافظت و ایمنی آنها در دست نداریم. شناخت کامل تأثیر طولانی‌مدت واکسن‌ها ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها به طول انجامد. حتی اگر پاسخ خوبی به واکسن داشته باشید، فقط زمان می‌تواند مشخص کند که برای حفظ ایمنی ایجادشده، به تقویت‌کننده‌های فراتر از برنامه اولیه واکسیناسیون نیاز است یا خیر.
افراد می‌توانند دوباره آلوده شوند
اکنون می‌دانیم احتمال عفونت مجدد برای برخی افراد وجود دارد. عفونت‌های اثبات‌شده مجددی که تاکنون گزارش شده است، مربوط به قرار گرفتن در معرض یک سویه دیگر از ویروس اولیه است. با باز شدن مرزها و مسافرت افراد به سایر کشورها، احتمال قرار گرفتن در معرض سویه‌های مختلف ویروسی افزایش می‌یابد. ویروس با گذشت زمان تکامل پیدا می‌کند؛ اما نمی‌دانیم که واکسن‌های در حال تولید چه مدت در بدن ایمنی ایجاد می‌کنند.
بنابراین چه زمانی می‌توانیم ماسک‌ها را برداریم؟ درواقع حتی بدون واکسن، زمانی می‌توانیم استفاده از ماسک را کاهش دهیم که شاهد کاهش انتشار ویروس در جامعه باشیم. اگر شاهد کاهش مداوم موارد مرگ و میر باشیم، این نشان می‌دهد که در مسیر درست قدم گذاشته‌ایم. هنگامی که به حداقل میزان انتشار رسیدیم، به‌گونه‌ای که کادر درمان بتوانند هر مورد ابتلا جدید را به‌سرعت مورد شناسایی قرار دهند و از گسترش عفونت جلوگیری کنند؛ زمان برداشتن ماسک برای عموم مردم خواهد بود.
حتی با تولید واکسن و واکسیناسیون عمومی مدتی طول می‌کشد تا به نقطه‌ای برسیم که ماسک‌ها را برداریم. اینکه چه مدت طول می‌کشد تا به این نقطه برسیم به موارد زیر بستگی دارد:
۱) میزان گسترش بیماری در جامعه
۲) رعایت و پیروی از پروتکل‌های بهداشتی توسط عموم مردم
۳) میزان کارایی و اثربخشی واکسن
۴) تعداد افراد واکسینه‌شده در جامعه
بنابراین فقط پس از واکسیناسیون عمومی خواهیم دید که شیوع عفونت با چه سرعتی کاهش می‌یابد و چه زمانی می‌توانیم از ماسک‌هایمان خلاص شویم؛ پس تا آن زمان، باید ماسک بزنیم.
